De wetenschap achter gedrag en samenwerking

Je kent ze wel: de mensen die je gedrag nooit lijken te begrijpen, de collega’s waar je steeds tegen aanloopt of de leidinggevende die je bloeddruk laat stijgen. Het kan soms voelen alsof je omringd bent door idioten. Maar wat als die botsingen simpelweg het gevolg zijn van verschillende communicatiestijlen en persoonlijkheden? Het boek Omringd door Idioten van Thomas Erikson biedt verrassende inzichten in hoe je effectiever kunt samenwerken, maar ook hoe je vanuit zelfkennis en persoonlijke groei beter met de ander kunt verbinden. Zelfs als je niet houdt van modellen, bevat het praktische en waardevolle lessen over communicatie en begrip.

Het werken met deze kleuren zoals beschreven door Thomas Erikson heeft zijn basis in gedrags- en communicatiestijlen zoals beschreven in het DISC-model van psycholoog William Moulton Marston in de jaren 1920. Erikson maakte de kleuren populair door ze op een toegankelijke en herkenbare manier te beschrijven in zijn boek.

De vier kleuren die gedragsstijlen vertegenwoordigen zijn:

• Rood: Doelgericht, dominant, actiegericht. Deze mensen willen resultaten en houden van snelheid. Ze nemen graag het voortouw en schuwen conflicten niet als dat nodig is om hun doelen te bereiken. Een typerend voorbeeld van een rood gedragstype is een CEO die strak stuurt op resultaten en weinig geduld heeft voor inefficiëntie.
• Geel: Creatief, energiek en sociaal. Gele types inspireren en houden van nieuwe ideeën. Ze bruisen van enthousiasme en zijn vaak de gangmakers in een groep. Een voorbeeld van een geel gedragstype is een marketingmanager die altijd nieuwe campagnes bedenkt en moeiteloos iedereen mee krijgt in zijn enthousiasme.
• Groen: Betrouwbaar, geduldig en empathisch. Ze zoeken harmonie en willen iedereen tevreden houden. Groene types zijn vaak de lijm in een team, altijd bezig om relaties te versterken. Denk aan een HR-professional die altijd een luisterend oor biedt en conflicten probeert te sussen.
• Blauw: Analytisch, precies en gestructureerd. Ze houden van feiten, details en een plan. Blauwe types zijn vaak de experts die niets aan het toeval overlaten. Een voorbeeld is een financieel analist die elk detail in een spreadsheet controleert voordat hij een beslissing neemt.

Het belang van gedragsflexibiliteit

Geen enkele kleur is beter of slechter – ze vertegenwoordigen allemaal waardevolle kwaliteiten. Wat we met dit model zo krachtig kunnen maken, is dat we laten zien hoe we allemaal een voorkeurskleur hebben, maar afhankelijk van de situatie naar een andere kleur kunnen schakelen.

Je hebt alle kleuren in je, en je gedrag wordt vaak beïnvloed door de omstandigheden. Iemand die normaal gesproken geel is, kan bijvoorbeeld rood reageren wanneer er onder druk snel beslissingen nodig zijn, of juist blauw worden wanneer nauwkeurigheid vereist is. Het is echter belangrijk te beseffen dat gedrag niet statisch is. Elke communicatie is situatiegebonden. Iemand die normaal gesproken een geel type is, kan bijvoorbeeld rood gedrag vertonen wanneer de werkdruk toeneemt en directheid nodig is. Het is dus onmogelijk om één persoon altijd op dezelfde manier te benaderen.

Ook als je niet in modellen denkt, of meer nog – er een hekel aan hebt, kun je deze toch inzetten om je communicatie en samenwerking te verbeteren. De uitdaging zit in het herkennen van de kleuren en je aanpak daarop afstemmen.

Als leider is het vermogen om je stijl aan te passen aan de behoeften van je gesprekspartners goud waard.

De “Idioot” in de Spiegel

Bij de Muiterij zien we zelfreflectie als de sleutel tot echte gedragsverandering. Het gaat niet alleen om het herkennen van je eigen voorkeursstijl, maar om diepgaand begrijpen waarom je op een bepaalde manier reageert en hoe dit anderen beïnvloedt. Gedrag is flexibel: afhankelijk van de situatie kunnen we schakelen tussen verschillende stijlen. Deze flexibiliteit is essentieel, omdat elke communicatie uniek is en vraagt om een aanpak die past bij de omstandigheden.

Gedrag begint bij bewustwording. Door inzicht te krijgen in je eigen patronen en de impact hiervan op anderen, kun je bewust keuzes maken in hoe je communiceert. Vanuit onze aanpak combineren we de toegankelijkheid van kleurdenken met diepgaand systemisch werk, NLP-technieken en tools die gedragsverandering stimuleren. Dit stelt je in staat om niet alleen je gedrag aan te passen waar nodig, maar ook nieuwe manieren van verbinding te ontdekken.

Pas wanneer je jezelf beter begrijpt en je eigen gedrag durft bijsturen, kun je met een open blik naar anderen kijken. Dit proces gaat verder dan het toepassen van modellen; het vraagt om een bereidheid om te groeien en diepgaand te reflecteren. Bij de Muiterij begeleiden we je graag in dit proces, zodat je niet alleen effectiever kunt communiceren, maar ook duurzame en authentieke verbindingen kunt creëren.

Want niemand is een idioot. Verschillende persoonlijkheden en communicatiestijlen maken het leven juist interessant – als je bereid bent om te leren en te groeien. Door het werken met deze kleuren als startpunt te nemen en dit te verrijken met zelfreflectie en bewuste gedragsverandering, kun je relaties verbeteren, conflicten verminderen, en jezelf ontwikkelen.

Het werken met deze kleuren kun je zien als een ingang naar bewustwording van je eigen gedrag. In onze coachings & trainingen verweven we deze inzichten met systemisch werk en technieken zoals NLP en hypnotisch taalgebruik.
Ons doel is om verder te gaan dan labels, zodat je niet alleen inzicht krijgt in je eigen gedrag, maar ook in staat bent om diepgaande en authentieke verbindingen te maken.

Wil je ontdekken hoe wij dit aanpakken? Laat ons je begeleiden en ervaar de kracht van een holistische benadering van samenwerking en leiderschap.